Schizofrenia paranoidalna – objawy, przyczyny, leczenie

Schizofrenia paranoidalna jest jednym z najczęściej diagnozowanych rodzajów schizofrenii. Według raportu WHO dotyka ona blisko 24 miliony osób na całym świecie i znacząco utrudnia codzienne życie pacjentów. Mimo wielu lat badań specjaliści wciąż debatują, co może być przyczyną tego zaburzenia. Schizofrenia jest chorobą przewlekłą, jednak z odpowiednią pomocą lekarzy i terapeutów możliwe jest złagodzenie jej skutków.

Schizofrenia paranoidalna

Wielu pacjentów myśląc o schizofrenii paranoidalnej może kojarzyć ją z urojeniami, mylnymi przekonaniami i błędnym rozpoznawaniem rzeczywistości. Rzeczywiście, są to najczęstsze objawy choroby, ale nie jedyne. Szacuje się, że ten rodzaj schizofrenii stanowi nawet 60 proc. wszystkich rozpoznań choroby. Jednak co to jest schizofrenia paranoidalna?

Schizofrenia paranoidalna według ICD-10 jest jednym z podtypów schizofrenii, której cechą charakterystyczną są najczęściej urojenia i omamy wzorkowo-słuchowe. Rozmawiając z chorym można zauważyć, że interpretuje on rzeczywistość w niezrozumiały dla innych sposób. Może być przekonany, że inni snują przeciwko niemu spisek, nikt nie jest z nim szczery oraz że grozi mu poważne niebezpieczeństwo. Może mieć również urojenia wielkościowe i żyć w przekonaniu o swoich niezwykłych umiejętnościach lub szczególnej misji do wykonania.

Schizofrenia paranoidalna objawy

Schizofrenia paranoidalna najczęściej utożsamiana jest z urojeniami i omamami u chorego pacjenta. Wśród omamów wymienić można nie tylko omamy słuchowe i wzrokowe, ale również czuciowe i smakowe. Urojenia natomiast jakich doświadczają pacjenci to między innymi:

• urojenia prześladowcze – przekonanie o byciu prześladowanym przez innych ludzi;
• urojenia wielkościowe – przekonanie o swoich niezwykłych umiejętnościach
• i szczególnej misji;
• urojenia oddziaływania – twierdzenie, że ciałem i umysłem kierują osoby trzecie;
• urojenia hipochondryczne – przeświadczenie o byciu nieuleczalnie chorym, mimo że badania lekarskie tego nie potwierdzają;
• urojenia ksobne – przekonanie, że inni ludzie nieustannie mówią o chorym za jego plecami.

Omamy i urojenia nie są jedynymi objawami, które towarzyszą schizofrenii paranoidalnej. Wśród innych oznak wymienić można: problemy emocjonalne, zachowania nieadekwatne do sytuacji i izolację społeczną.

Szczyt zachorowań na schizofrenię paranoidalną przypada średnio na 15.-24. rok życia u mężczyzn i średnio na 30. rok życia u kobiet. Na początkowych etapach choroby, pacjenci mogą okazjonalnie słyszeć różne głosy lub widzieć nieistniejące
w rzeczywistości zjawiska i postaci. Najczęściej interpretują to jako skutki zmęczenia. Z czasem jednak objawy znacząco przybierają na sile, zaś choroba zaczyna utrudniać codzienne życie. Dlatego dostrzegając u siebie pierwsze oznaki schizofrenii paranoidalnej, należy skonsultować się z lekarzem psychiatrą. Dzięki szybkiej interwencji lekarskiej możliwe jest złagodzenie skutków choroby.

Schizofrenia paranoidalna przyczyny

Mimo trwających badań wciąż nie do końca wiadomo, jaka jest ostateczna przyczyna schizofrenii paranoidalnej. Specjaliści dostrzegają jednak u pacjentów wiele charakterystycznych czynników mających wpływ na rozwój choroby. Są to między innymi:

• podłoże genetyczne – badania wykazały, że krewni chorych na schizofrenię są bardziej narażeni na pojawienie się choroby w porównaniu do osób spoza grupy ryzyka;
• stresujące środowisko – długotrwały i nasilający się stres w połączeniu z genetyką pacjenta i zmianami w układzie nerwowym znacząco zwiększa ryzyko pojawienia się pierwszego epizodu schizofrenii;
• komplikacje w trakcie ciąży – liczne badania pokazują, że w wyniku nieprawidłowego rozwoju płodu i uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego może dojść do pojawienia się schizofrenii paranoidalnej;
• zmiany strukturalne w mózgu – u osób chorych na schizofrenię często obserwuje się zmniejszenie objętości istoty szarej oraz istoty białej odpowiedzianych za przekazywanie impulsów i kontrolę zachowania.

Schizofrenia paranoidalna najczęściej jest wynikiem kilku czynników wzajemnie na siebie wpływających. Pomimo stresującego środowiska, najważniejszą przyczyną według klinicystów pozostaje genetyka i zmiany w układzie nerwowym pacjentów. Dlatego
w przypadku pierwszych objawów choroby należy niezwłocznie zaczerpnąć porady lekarza psychiatry. Dzięki odpowiednim badaniom możliwe jest szybkie wdrożenie leczenia
i złagodzenie skutków choroby.

Schizofrenia paranoidalna czy można wyleczyć

Schizofrenia paranoidalna jest chorobą przewlekłą, której leczenie może trwać do końca życia. Jednak dzięki wsparciu specjalistów, możliwe jest zmniejszenie objawów choroby. O tym, jaki będzie przebieg terapii, decyduje lekarz psychiatra po indywidualnej konsultacji z pacjentem. Do najczęstszych metod stosowanych w leczeniu schizofrenii paranoidalnej należą:

• farmakoterapia – leki stosowane w farmakoterapii schizofrenii paranoidalnej zmniejszają ilość i nasilenie takich objawów jak omamy i urojenia; często musi być ona stosowana przez pacjenta do końca życia.
• psychoterapia – psychoterapia, najczęściej w nurcie poznawczo-behawioralnym, pozwala pacjentom na lepsze zrozumienie własnych emocji; z pomocą terapeuty chorzy uczą się także, jak funkcjonować w codziennym życiu by choroba miała jak najmniejszy wpływ na ich komfort psychiczny;
• psychoedukacja – przeznaczona jest nie tylko dla pacjentów, ale również dla ich rodzin i najbliższych; początki schizofrenii paranoidalnej to trudne doświadczenie dla wielu osób; mimo standardowych metod leczenia, takich jak farmakoterapia i psychoterapia, niezwykle ważne jest zrozumienie choroby; dzięki psychoedukacji pacjenci i ich bliscy uczą się, jak funkcjonować z chorobą i co zrobić, by miała ona jak najmniejszy wpływ na codzienne życie.

Wyleczenie schizofrenii paranoidalnej to długotrwały proces, który często trwa do końca życia. Pomimo wsparcia psychiatrów i psychoterapeutów, nie należy zapominać o ogromnej roli najbliższych pacjenta. Dzięki wsparciu emocjonalnemu i pomocy w codziennych czynnościach chorzy są w stanie funkcjonować w komfortowych warunkach, co znacząco poprawia efekty leczenia.

Jak rozmawiać z chorym na schizofrenię paranoidalną

Rozmowa z bliskim chorującym na schizofrenię paranoidalną jest trudna dla wielu osób. Ze względu na małą wiedzę na temat choroby mogą oni odczuwać lęk i dyskomfort przed kontaktem z pacjentem. Istnieje jednak kilka uniwersalnych zasad, które warto stosować w takich sytuacjach. Wśród nich wymienić można następujące wskazówki:

• okazanie empatii podczas rozmowy – warto zrozumieć uczucia i obawy pacjenta oraz utwierdzić go w przekonaniu, że w naszej obecności może czuć się bezpiecznie;
• niekwestionowanie urojeń i omamów pacjenta – pacjenci zmagający się ze schizofrenią paranoidalną mogą doświadczać licznych omamów i urojeń; kwestionowanie ich poglądów może wzbudzić w nich lęk i niepokój;
• szacunek dla prywatności – jeśli jakieś pytanie może zaniepokoić lub zdenerwować pacjenta, warto z niego zrezygnować;
• uprzejmość i cierpliwość – osoby chore na schizofrenię paranoidalną mogą mieć trudności z komunikacją i odbiorem rzeczywistości; podczas rozmowy należy zachować spokój, cierpliwość i szacunek.

O tym, jak rozmawiać z bliskim chorym na schizofrenię paranoidalną decyduje również rozwój choroby. Gdy objawy pojawiają się okazjonalnie, zaś bliski funkcjonuje w pełni świadomie, warto przy szczerej i spokojnej rozmowie przekonać go do konsultacji z lekarzem psychiatrą. Pomocna w codziennych kontaktach z bliskim może być również psychoedukacja u wykwalifikowanego psychologa, który nie tylko wesprze pacjenta, ale również udzieli cennych rad jego najbliższym.