Podzielony umysł – dysocjacyjne zaburzenie osobowości

Dysocjacyjne zaburzenia osobowości najczęściej stanowią odpowiedź umysłu na ciężkie i traumatyczne doświadczenia. Mimo upływu czasu i wsparcia ze strony bliskich u wielu pacjentów wspomnienia pozostają żywe. Jedną z reakcji obronnych organizmu jest wytworzenie osobowości mnogiej, czyli występowanie minimum dwóch typów osobowości u jednej osoby. Mimo, że dysocjacyjne zaburzenie osobowości najczęściej kojarzone jest z filmów, to realnie problem może dotyczyć nawet 2% populacji.

Dysocjacyjne zaburzenia osobowości

Dysocjacyjne zaburzenia osobowości (DID) najczęściej kojarzą się z nietypowymi dla danej osoby zachowaniami. Bliscy pacjentów zmagających się z DID opisują ich zachowania jako nietypowe, niecodzienne, zupełnie niepasujące do danej osoby. Często mają oni wrażenie, że rozmawiają w danej chwili z zupełnie kimś innym. Pacjenci na co dzień spokojni mogą nagle stać się pobudzeni i odwrotnie. Zaburzenia dysocjacyjne osobowości dotyczą nie tylko zachowania, ale również myślenia. Jednak z medycznego punktu widzenia – czym jest osobowość mnoga?

Na co dzień osoby zdrowe posiadają jedną spójną osobowość – wiedzą kim są i jakie mają doświadczenia. U pacjentów z dysocjacyjnym zaburzeniem osobowości sprawa jest bardziej skomplikowana. Osobowość mnoga to zaburzenie, które charakteryzuje się występowaniem dwóch lub więcej osobowości u danego pacjenta. Tyczy się to nie tylko zachowania, ale również sposobu myślenia, wspomnień i przekonania o tym, kim się jest. Zazwyczaj klinicyści mają do czynienia z odrębnymi typami osobowości. Oznacza to, że pacjent na danej wizycie może identyfikować się jako ktoś zupełnie inny niż poprzednio. Przez to również chorzy mogą mieć trudności z zapamiętywaniem i odtwarzaniem faktów z własnego życia.

Dysocjacyjne zaburzenia osobowości – przyczyny

Przyczyny dysocjacyjnego zaburzenia osobowości wciąż są badane przez specjalistów. Najczęściej jednak osobowość mnoga jest wynikiem traumatycznego wydarzenia i podatności genetycznej. Ciężkie doświadczenia życiowe takie jak wypadek, utrata bliskiej osoby lub atak na tle seksualnym mogą być odpierane przez pacjentów. Chcą oni zapomnieć o trudnych chwilach i wyprzeć je ze świadomości. Dzieje się to często mimowolnie i doprowadza do wykształcenia się podwójnej osobowości. Jest to reakcja obronna organizmu na dotychczasowe krzywdy, jakich zaznali. Oczywiście, nie u wszystkich osób, które doświadczyły trudnych przeżyć wykształca się osobowość mnoga. Bardzo ważnym czynnikiem bowiem jest podatność genetyczna na zaburzenia psychiczne, która wpływa na to, jak pacjenci radzą sobie z traumą i jak na nią reagują.

Osobowość mnoga objawy

Osobowość mnoga najczęściej kojarzona jest z różnym zachowaniem pacjentów w zależności od tego, której tożsamości aktualnie doświadczają. Jednak spektrum ich przeżyć i zachowań jest bardzo szerokie i zależy od rodzaju zaburzenia dysocjacyjnego. Wśród nich można bowiem wymienić:

• amnezję dysocjacyjną – pacjenci nie pamiętają określonego czasu ze swojego życia, najczęściej tego, który dotyczy traumatycznego wydarzenia;
• osłupienie – pacjenci przestają reagować na jakiekolwiek bodźce;
• fugę dysocjacyjną – chorzy w stanie fugi dysocjacyjnej najczęściej przyjmują inną tożsamość; podróżują do miejsc, które wywołują u nich silne emocje (najczęściej tych związanych z traumatycznym wydarzeniem), po czym wracają i zapominają o odbytej podróży;
• dysocjacyjne zaburzenie ruchu – dotyczy niedowładu różnych części ciała a także wykonywania mimowolnych ruchów nad którymi pacjenci nie mają kontroli;
• dysocjacyjne znieczulenie – dotyczy pogorszenia się jakości słuchu i ostrości widzenia jak również zmniejszonej wrażliwości na ból w różnych częściach ciała;
• stupor dysocjacyjny – pomimo zachowanej świadomości, pacjent przestaje kontaktować się ze światem zewnętrznym; nie reaguje na żadne bodźce, nie porusza się i nie komunikuje;
• drgawki dysocjacyjne – stan drgawek dysocjacyjnych najczęściej wygląda u pacjentów jak typowy napad padaczkowy. Jednak w przeciwieństwie do tego schorzenia zachowują oni swoją świadomość.

Osobowości mnoga – leczenie

Osobowość mnoga najczęściej związana jest z przebytą i nieprzepracowaną traumą, która nieustannie sprawia cierpienie pacjentowi. W wielu przypadkach zaburzenia dysocjacyjne mogą ustąpić samoistnie, jednak nie dzieje się tak u wszystkich chorych. Dlatego jeśli mimo upływu czasu pacjent nie uporał się z przebytą traumą, a męczące go objawy mogą wskazywać na zaburzenia dysocjacyjne osobowości, warto skonsultować się z lekarzem psychiatrą. Nad osobowością mnogą można bowiem pracować najczęściej poprzez terapię poznawczo-behawioralną u wykwalifikowanego psychoterapeuty. Wcześniej jednak warto wykluczyć inne możliwe schorzenia, takie jak np. uszkodzenia układu nerwowego. Lekarz psychiatra przeprowadzi pełną diagnostykę pacjenta i wskaże najlepsze możliwe rozwiązania trapiących go problemów. Psychoterapeuta zaś pomoże pacjentowi uporać się z lękiem i nieprzepracowanym trudnym doświadczeniem, które jest przyczyną zaburzeń osobowości.