Zaburzenia odżywiania

Leczenie zaburzeń odżywiania

Współczesny świat jest zderzeniem dwóch zjawisk – z jednej strony swobodny dostęp i duża różnorodność produktów spożywczych zachęca nas do korzystania z przyjemności płynącej z jedzenia, z drugiej zderzamy się z coraz większą presją związaną z dbałością o sylwetkę. Wszechobecne jest retuszowanie zdjęć, w reklamach, teledyskach i filmach atrakcyjność fizyczna współwystępuje z dobrą pracą i posiadaniem partnera.Czynniki te mogą wywoływać chęć dążenia do idealnej figury. Czasem, w połączeniu z niedojrzałością struktury psychicznej, prowadzi to do obsesji związanej z kontrolowaniem jedzenia. Zaburzenia odżywiania są powodem wyniszczania ciała, jednak w ich przypadku ważne jest leczenie naszego “wnętrza” – ich podłoże jest bowiem psychiczne. Podjęcie konsultacji psychiatrycznej i psychologicznej przy występowaniu objawów zaburzeń odżywiania jest konieczne. Bez specjalistycznej pomocy szansa na wyzdrowienie jest bardzo niska.

Zaburzenia odżywiania polegają na stosowaniu nieprawidłowych schematów żywieniowych – zjadania zbyt małych lub zbyt dużych ilości jedzenia. Jedzenie przestaje być tylko sposobem na dostarczenie organizmowi pokarmu, a zaczyna być wyrazem problemów wewnętrznych, wołaniem o pomoc, miłość, uwagę. Objadanie się staje się sposobem na regulację emocji, a głodzenie staje się pozornym lekiem na niską samooceną.

Ośrodek leczenia zaburzeń odżywiania – Poznań – Klinika LMC

Każdy przypadek jest różny, indywidualne podejście przy zaburzeniach odżywiania jest niezbędne – znalezienie źródła cierpienia i zrozumienie świata pacjenta jest podstawą skutecznej psychoterapii. Pierwsza konsultacja psychologiczna to krok do otrzymania wsparcia w leczeniu zaburzeń odżywiania. Zapraszamy do kontaktu w celu umówienia wizyty w naszej Klinice w Poznaniu.

Anoreksja

Anoreksja (anorexia nervosa), zwana też jadłowstrętem psychicznym, wiąże się z restrykcyjnym ograniczeniem jedzenia. Osoba z tymi zaburzeniami mimo znacznej utraty wagi nie jest zadowolona ze swojego ciała i kontynuuję dietę, z czasem zaostrzając wprowadzane ograniczenia. Wyróżniane są 2 typy anoreksji. Pierwszy z nich to typ bulimiczny, w którym oprócz ograniczania przyjmowania pokarmów występuje napadowe objadanie się, wymioty, stosowanie środków przeczyszczających. W typie ograniczającym (zwanym też restrykcyjnym) główną cechą jest jedynie ograniczanie pokarmów i sporadyczne stosowanie środków przeczyszczających.

Objawy

Podstawą zdiagnozowania anoreksji są następujące objawy:

• zmniejszenie masy ciała dla BMI poniżej 17,5 i utrzymywanie tego stanu lub dążenie do dalszego spadku masy ciała;
• obawa przed przytyciem;
• zaburzony obraz ciała – osoba z anoreksją może nadal postrzegać siebie, jako osobę “grubą”, mimo znacznego wychudzenia, nie jest świadoma, jak rzeczywiście wygląda jej ciało;
• utrzymujące się zachowania mające na celu utratę wagi, np. ograniczanie jedzenia, aktywność fizyczna, stosowanie środków przeczyszczających.

Na podstawie tych objawów można zauważyć, że nie każda osoba, która ogranicza spożywanie tuczących pokarmów, jest na diecie czy prowadzi aktywny tryb życia jest chora na anoreksję. Szczególną uwagą powinny zostać objęte osoby przed 25 rokiem życia, zwłaszcza osoby nastoletnie, ponieważ największy odsetek pojawienia się choroby przypada na ten właśnie wiek. Dodatkowym kryterium stosowanym przy diagnozowaniu anoreksji u kobiet jest zanik miesiączki.

Przyczyny

Trudno jest określić, jakie jest źródło zaburzeń psychicznych. Zakłada się obecnie, że wiele czynników jest odpowiedzialnych za powstawanie anoreksji. Podkreśla się konieczność współwystępowania określonych czynników biologicznych, kulturowych, rodzinnych i osobowościowych. Oznacza to, że nie można jednoznacznie stwierdzić, co powoduje pojawianie się anoreksji u pacjenta. W badaniach wykazano współwystępowanie anoreksji z zaburzeniem neurotransmisji serotoniny.

Leczenie

Przebieg leczenia zależny jest od postaci anoreksji i stadium zaawansowania. Pierwszym krokiem w celu wyleczenia się jest udanie się na konsultację psychologiczną i psychiatryczną. Podstawą leczenia jest przede wszystkim psychoterapia. W przypadku, kiedy współtowarzyszą anoreksji inne zaburzenia psychiczne konieczne jest stosowanie równolegle farmakoterapii, a w sytuacji znacznej utraty masy ciała konieczny jest pobyt w szpitalu, w celu ustalenia stopnia wyniszczenia organizmu i zahamowaniu kolejnych negatywnych skutków utraty wagi. Osoba chorująca na anoreksję ma zaburzone postrzeganie siebie, więc bardzo często nie jest świadoma występowania choroby, dlatego konieczna jest interwencja osób bliskich. Konsultacja psychologiczna i psychiatryczna może odbyć się tylko za zgodą pacjenta, wyjątkiem są sytuacje, kiedy zagrożone jest życie pacjenta (współwystępujące myśli samobójcze czy znaczne wyniszczenie ciała). Czas leczenia zależny jest od głębokości zaburzenia, trwa on od kilku miesięcy do kilku lat.

Rokowania

Leczenie anoreksji to proces długotrwały, ale w przypadku braku jakichkolwiek podjęcia jakichkolwiek działań 10% przypadków choroby kończy się śmiercią, najczęściej spowodowaną wyniszczeniem organizmu. Warto więc podjąć walkę o wyzdrowienie.

Bulimia

Bulimia, zwana żarłocznością psychiczną, pojawia się nieco później niż anoreksja, bo najczęściej pierwsze objawy występują w okolicach 18.-24. roku życia. Polega ona na nadmiernym kontrolowaniu swojej wagi przy jednoczesnym występowaniu napadów objadania się, które wywołują w pacjencie zachowania mające na celu zredukowanie skutków przyjmowania nadmiernej ilości pokarmów. Są to wymioty, wywoływanie biegunek, nadmiernej aktywności fizycznej, wykonywanie lewatyw. Występowanie określonych zachowań kompensacyjnych jest podstawą do różnicowania 2 typów bulimii. W typie przeczyszczającym osoba chora wywołuje wymioty, biegunki, natomiast w typie nieprzeczyszczającym podstawą rekompensaty za nadmierną ilość spożywanego jedzenia jest głodówka lub nadmierna aktywność fizyczna.

Objawy

Podstawą diagnozowania bulimii jest:

• okresowe występowanie napadów jedzenia dużej ilości pokarmów w małej ilości czasu połączone z uczuciem braku kontroli nad tym, co się dzieje;
• występowanie zachowań komepensaycjnych, mających na celu powstrzymanie przyrostu wagi po napadach żarłoczności, takich jak: prowokowanie wymiotów, biegunek, stosowanie głodówek, nadmierna aktywność fizyczna, stosowanie lewatyw,
• obawa przed przytyciem, nadmierne skupienie się na kontrolowaniu masy ciała.

Tak, jak w przypadku anoreksji, ważna jest czujność bliskich, ponieważ osoba chora na bulimię bardzo często ukrywa swoje objawy.

Przyczyny

Badania przeprowadzone na temat występowania bulimii pokazują, że może ona mieć podłoże wieloczynnikowe – zarówno czynniki genetyczne jak i osobowościowe czy rodzinne są jej podłożem. Występowanie powiązania między chorobą a chromosomem 10 stanowi podstawę do stwierdzenia, że istnieje podatność genetyczna do powstawania choroby, która w połączeniu z niską samooceną, brakiem dostatecznej emocjonalnej opieki w dzieciństwie, trudnościami z adaptacją w grupie rówieśniczej może powodować powstanie bulimii. Przyczyną bulimii może być również uszkodzenie ośrodka sytości u pacjenta.

Leczenie i rokowania

Podstawą leczenia jest psychoedukacja i psychoterapia. Drogę leczenia uzależnia się od typu i czasu trwania choroby. W przypadku występowania powikłań somatycznych konieczny jest kontakt z lekarzem w celu ustalenia stopnia wyniszczenia organizmu. Niezbędna jest przeprowadzenie konsultacji psychiatrycznej i psychologicznej. Są to pierwsze kroki, które powinny zostać podjęte w celu wyleczenia. Czasem psychiatra decyduje się na wprowadzenie farmakoterapii. Leki mogą redukować ilość pojawiających się napadów żarłoczności. Rokowania uzależnione są od czasu rozpoznania i podjęcia leczenia, im wcześniej podjęte są kroki ku wyzdrowieniu, tym większa szansa na całkowite wyzdrowienie. Często występują nawroty choroby, dlatego stała opieka specjalistyczna pomaga zapobiec kolejnym atakom choroby. Długoterminowa psychoterapia stanowi podstawę walki z chorobą.

Ortoreksja

Godna uwagi jest również coraz częściej występująca ortoreksja, która zaliczana jest do zaburzeń odżywiania. Polega ona na nadmiernej kontroli jakości spożywanych produktów i bardzo dużej dbałości o jakość obróbki posiłków. Nosi ona miano obsesji na punkcie jedzenia – osoba chorująca na ortoreksję całymi dniami planuje posiłki, szuka punktów, gdzie może zdobyć żywność ekologiczną, przygotowuje dania z nadmierną dbałością o każdy szczegół. Połączone jest to z dużym lękiem przed chorobą lub starzeniem się organizmu przy zjedzeniu czegoś, spoza listy produktów, które pacjent uważa za dopuszczalne. Odstępstwa od zaleceń dietetycznych powodują poczucie winy. Zaburzenie nie jest obecnie jeszcze wystarczająco zbadane, jednak może ono prowadzić do niedoborów witamin i składników mineralnych oraz zachowań, które izolują osobę chorą od bliskich. W przypadku podejrzenia ortoreksji ważne jest udanie się na konsultację psychologiczną w celu ustalenia czy mamy do czynienia ze zdrowym stylem życia czy już z zaburzeniem psychicznym.

Zaburzenia odżywiania są grupą zaburzeń psychicznych, które łatwo przeoczyć w czasach, w których kult ciała jest dominujący. W przypadku jakichkolwiek wątpliwości warto udać się na konsultację psychiatryczną lub psychologiczną.