Tokofobia, lęk przed porodem i ciążą

Posiadanie dzieci to jedno z największych marzeń wielu kobiet. Wiele kobiet może jednak odczuwać lęk i obawy związane zarówno z zajściem w ciążę, jak i porodem. To
w zupełności zrozumiałe. Są jednak sytuacje, kiedy obawy przeradzają się w paniczny, trudny do opanowania lęk. Mowa o tokofobii. Czym jest ten rodzaj fobii i jak można sobie z nim poradzić?

Tokofobia co to takiego?

Wiele kobiet może odczuwać niepokój związany z ciążą, porodem czy samym macierzyństwem. To w zupełności zrozumiałe. Ciąża bowiem wiąże się z wieloma wyrzeczeniami. Kobiety muszą dbać o siebie i pozostawać pod opieką lekarza by urodzić zdrowe dziecko. Jednak u niektórych obawy przeradzają się w paniczny lęk związany zarówno z zajściem w ciążę, jak i porodem. W tym wypadku mowa jest o tokofobii. Co to jest tokofobia? Jest to fobia, czyli zaburzenie lękowe polegające na odczuwaniu niezwykle silnego lęku przed ciążą i procesem porodu. Tokofobia może dzielić się na pierwotną i wtórną. Tokofobia pierwotna dotyka kobiety, które nigdy nie były w ciąży. To specyficzny rodzaj fobii bowiem w tym przypadku lęk odczuwa się przed czynnikiem, z którym dana kobieta jeszcze się nie spotkała. Często ma ona podłoże nerwicowe. Tokofobia wtórna z kolei dotyczy kobiet, które doświadczenie ciąży jak i porodu mają za sobą, jednak wyniosły z nich trudne wspomnienia. Może ona dotyczyć kobiet, u których ciąża przebiegała w sposób skomplikowany, które doświadczyły długiego i bolesnego porodu lub utraciły dziecko
w wyniku poronienia. Są to doświadczenia niezwykle trudne dla kobiet przez co boją się one zajść w kolejną ciążę. Szacuje się, że problem tokofobii może dotyczyć nawet 10% kobiet.

Tokofobia – objawy

Tokofobia nie jest zwykłą obawą przed ciążą. Jest to bardzo silny lęk, który często jest powodem rezygnacji przez wiele kobiet z posiadania własnego potomstwa nawet pomimo szczerych chęci zajścia w ciążę. Objawy mogą również pojawić się w czasie trwania ciąży i są tym silniejsze, im bliższy jest termin porodu. Kobiety odczuwają bowiem coraz więcej katastrofalnych wizji związanych z procesem porodu. Boją się poważnych komplikacji jak
i nawet ewentualnej śmierci. Do typowych objawów tokofobii zaliczyć można między innymi:

• napady paniki,
• niepokój,
• drażliwość,
• obniżony nastrój,
• koszmary senne,
• bóle głowy i brzucha,
• kołatania serca,
• zaburzenia koncentracji.

Objawy tokofobii same nie ustąpią. Dlatego niezwykle istotne jest, by w przypadku wystąpienia powyższych symptomów lub odczuwania jakichkolwiek silnych lęków związanych z ciążą jak i porodem zwrócić się po pomoc do specjalisty, jakim jest lekarz psychiatra.

Tokofobia co mówić u psychiatry – o jakich objawach należy pamiętać podczas wizyty?

Obecność tokofobii może stwierdzić lekarz psychiatra po odbytej z pacjentką konsultacji. Odczuwając paraliżujący lęk na myśl o zajściu w ciążę któremu towarzyszą takie objawy, jak koszmary senne, kołatania serca lub obniżony nastrój warto zgłosić się na konsultację do specjalisty. Podczas wizyty lekarz przeprowadzi z pacjentką dokładny wywiad, by poznać jak najlepiej zaistniały problem. Warto opisać wszystkie trapiące objawy, również te występujące okazjonalnie jak chociażby bóle głowy na myśl o ciąży czy koszmary senne. Niezwykle pomocna w postawieniu diagnozy będzie także dostarczona przez pacjentkę dokumentacja medyczna związana z dotychczasowym leczeniem psychiatrycznym (jeśli pacjentka taką posiada), pobytami w szpitalu lub dokumentacja dotycząca przebiegu poprzedniej ciąży, jeśli pacjentka w takiej była. W razie konieczności lekarz zleci dodatkowe badania w celu potwierdzenia lub wykluczenia dodatkowych chorób, niemniej jak najbardziej możliwe jest stwierdzenie i wystawienie zaświadczenia o obecności tokofobii już na pierwszej konsultacji.

Zaświadczenie o tokofobii a cesarskie cięcie

Światowa Organizacja Zdrowia oficjalnie rekomenduje, by nie więcej niż 10-15% porodów odbywało się metodą cesarskiego cięcia. Wciąż najbardziej zalecaną metodą bowiem jest poród naturalny. U niektórych pacjentek istnieje jednak szereg przeciwwskazań do takiego porodu. Wśród nich jest między innymi tokofobia. W celu stwierdzenia tego zaburzenia należy udać się do lekarza psychiatry, który po zbadaniu pacjentki i stwierdzeniu obecności tokofobii wypisze odpowiednie zaświadczenie. W kolejnym kroku pacjentka powinna zgłosić się
z danym dokumentem do swojego lekarza ginekologa, który wystawi skierowanie na zabieg cesarskiego cięcia. Ostateczną decyzję o sposobie porodu przez pacjentkę podejmuje lekarz
w szpitalu, jednak najczęściej bierze on pod uwagę fakt obecności u pacjentki tokofobii. Cesarskie cięcie u pacjentek z tokofobią ułatwia bowiem proces porodu i zmniejsza ryzyko ewentualnych komplikacji.

Tokofobia – leczenie

Tokofobia jest zaburzeniem powodującym wiele problemów w codziennym funkcjonowaniu pacjentek. Wiele kobiet, które pragną posiadać potomstwo świadomie rezygnuje z tej decyzji właśnie ze względu na ogromny lęk przed ciążą i porodem. Sądzą one, iż macierzyństwo nie jest im dane, co może prowadzić do wielu innych problemów, takich jak chociażby depresja. Na szczęście, tokofobię można leczyć. Najczęściej stosowaną metodą jest psychoterapia w nurcie poznawczo-behawioralnym. Pacjentka wraz z terapeutą odkrywa podczas terapii źródła swojego lęku, mechanizmy do nich doprowadzające i stara się je przepracować. Ważny jest tu szczery dialog i konfrontowanie wszystkich obaw oraz opinii dotyczących ciąży jak i samego porodu. Pomocne może być także zapisanie się do szkoły rodzenia i szczera rozmowa z personelem placówki jak i z innymi kobietami odnośnie swoich obaw. Jeśli tokofobia jest jednak mocno nasilona i bardzo utrudnia pacjentce codzienne funkcjonowanie lub jej objawy zagrażają zdrowiu dziecka, zdarza się, iż lekarz psychiatra wdraża w proces leczenia farmakoterapię. Zmagając się z problemem tokofobii warto jednak podjąć proces leczenia w trosce o zdrowie własne jak i swojego dziecka.