Psychoterapia w leczeniu depresji – dlaczego warto?

Czterdzieści lat temu specjaliści od chorób psychicznych zastanawiali się, czy psychoterapia w ogóle odnosi jakiekolwiek efekty. Dziś już nikt nie wątpi w skuteczność leczenia psychoterapią rozmaitych zaburzeń psychicznych. Podobnie sytuacja wygląda w kontekście depresji – psychoterapia jest bardzo często podstawową metodą leczenia depresji. Obecnie, obok farmakoterapii, jest to najskuteczniejsze oddziaływanie w przypadku leczenia tego typu zaburzenia psychicznego.

Psychoterapia w leczeniu depresji

Leczenie psychoterapeutyczne depresji obejmuje zarówno techniki psychodynamiczne, poznawczo-bahawioralne, jak i systemowe. Celem psychoterapii jest jak najszybsza i jak najbardziej efektywna pomoc pacjentowi zmagającemu się z objawami depresji. W procesie psychoterapii pacjent uświadamia sobie przyczyny wystąpienia choroby, przepracowuje je, a w konsekwencji trwale uwalnia się od, często bardzo uciążliwych, objawów.

Jak leczyć depresję: psychoterapia vs. leki?

Obecnie nie rozstrzyga się czy psychoterapia czy też farmakoterapia jest skuteczniejsza w leczeniu depresji. Raczej wskazuje się sytuacje czy grupy pacjentów, w których bardziej wskazane jest zastosowanie jednej bądź drugiej formy leczenia. Jak wskazano poniżej – nie wszystkie rodzaje depresji można leczyć farmakologicznie lub za pomocą psychoterapii. Nie wszyscy pacjenci nadają się na psychoterapię, a u niektórych stan zdrowia nie pozwala na przyjmowanie leków. Zatem pytanie nie powinno się tyczyć tego, która forma leczenia jest skuteczniejsza, zaś która forma jest bardziej wskazana dla konkretnego pacjenta.

Korzyści z psychoterapii w leczeniu depresji

Naukowcy sugerują, iż jeżeli pacjent jest w stanie w miarę normalnie funkcjonować (wykonywać swoje obowiązki zawodowe, społeczne i rodzinne) i nie istnieje ryzyko samobójstwa, lepszym wyborem leczenia depresji jest psychoterapia, gdyż:

• w przeciwieństwie do leków, nie wywołuje ona często uciążliwych skutków ubocznych,
• jak wskazują wyniki badań, psychoterapia lepiej zapobiega nawrotom i ponownemu wystąpieniu depresji – trwalsze rezultaty, bardzo często na całe życie,
• kłopotem dla pacjentów stosujących tylko farmakoterapię jest również kwestia odstawienia leków. Dla wielu pacjentów przyjmowanie leków doprowadza czasami do niepożądanego uzależnienia się od leków i ogromnej trudności z ich odstawieniem, która może się czasami wiązać z nawrotem choroby,
• choć przyjmowanie leków zwykle bardzo szybko pozwala na ustąpienie silnych objawów depresyjnych, to psychoterapia okazuje się nieoceniona jeśli chodzi o wyjaśnienie, dlaczego w ogóle doszło do zaburzenia nastroju i omówienie jego konsekwencji dla osobistego, społecznego i zawodowego funkcjonowania pacjenta,
• psychoterapia jest szczególnie wskazana dla osób doświadczających łagodnych i umiarkowanych epizodów depresji, w przypadku których już po kilku spotkaniach obserwowalne będą pozytywne rezultaty.

Kiedy wskazane jest połączenie psychoterapii z farmakoterapią?

Należy jednak nadmienić, że są sytuacje, w których psychoterapię należy łączyć z farmakoterapią lub nawet należy rozpocząć od samej farmakoterapii, która (przynajmniej na początku) działa szybciej. Tego typu rozwiązania mają miejsce gdy:

• istnieje konieczność uzyskania bardzo szybkiej pomocy, by pacjent mógł wrócić do pracy, był zdolny do opieki nad dziećmi czy nie popełnił samobójstwa,
• pacjent cierpi na ciężki epizod depresji,
• objawy doświadczane przez pacjenta są bardzo intensywne: pacjent doświadcza bardzo obniżonego nastroju, silnych problemów ze snem, intensywnego płaczu itp.