Nastolatek i narkotyki – pierwsza pomoc

Okres dojrzewania to czas dynamicznych zmian w życiu młodego człowieka. Intensywnie eksploruje świat, szuka własnej tożsamości i chce określić swoje miejsce. To również okres buntu i wielu osobistych problemów, z którymi nastolatkowi trudno sobie poradzić. W tym okresie niezwykle dużym zagrożeniem są między innymi substancje psychoaktywne, w tym narkotyki. Podejrzewając, że dziecko ma z nimi problemy, należy sięgnąć po pomóc od razu.

Dlaczego nastolatek sięga po narkotyki

Okres młodzieńczy to jeden z najbardziej burzliwych okresów w życiu człowieka. Nastolatek dojrzewa w tym czasie nie tylko biologicznie, ale także mentalnie i społecznie. To moment intensywnej eksploracji otaczającego świata. Nastolatek, chcąc odnaleźć siebie, stawia na pierwszym miejscu grupę rówieśniczą, jak i własną autonomię. Chce on być akceptowanym przez przyjaciół, a także odnaleźć i realizować określony cel w życiu. Jest to zazwyczaj okres buntu, w którym rodzice czy nauczyciele stają się dla niego kimś, kogo postrzega negatywnie. Bunt wobec dotychczasowego porządku narzuconego przez osoby dorosłe może objawiać się na różne sposoby – opuszczanie lekcji, późne powroty do domu, ciągłe imprezowanie, unikanie rozmów… Jednym z nierzadkich aspektów towarzyszących młodemu człowiekowi są również narkotyki. Między innymi przez swoją trudną dostępność są one rzadszym problemem niż alkohol czy papierosy, niemniej wciąż ze statystyk wynika, iż częściej po narkotyki sięgają młodzi niż dorośli.
Istnieje wiele powodów, przez które młodzież sięga po narkotyki. Motywacja każdego człowieka jest pod tym względem inna i zawsze należy rozpatrywać problem indywidualnie. Jedną z potencjalnych przyczyn jest między innymi przeżywany okres buntu i chęć eksplorowania świata. Nastolatek uważając opiekuna za osobę ograniczającą jego wolność chce łamać wszelkie granice stawiane dotychczas przez dorosłych. W połączeniu z dużą otwartością na nowe doświadczenia, jak i chęcią przypodobania się grupie rówieśniczej skłonny jest sięgnąć po substancje odurzające. Widzi w nich bowiem jedną z możliwości osiągnięcia celu, jakim jest niezależność i uzyskanie akceptacji od znajomych.
Równie istotną przyczyną może być zbyt duże obciążenie nauką i codziennymi obowiązkami. Wielu rodziców chce, by ich dziecko było najlepsze. Chcą, by osiągało ono sukcesy w możliwie jak największej liczbie przedmiotów, uczęszczało na zajęcia dodatkowe i nie sprawiało przy tym żadnych problemów. Niestety, ludzki umysł również ma ograniczone możliwości. Stres, przytłaczająca liczba obowiązków, parcie na najlepsze oceny powodują, iż nastolatek w chwili przeciążenia i bezsilności poszukuje sposobu na rozwiązanie tych problemów. Widząc ofertę ,,substancji wspomagających”, chętnie po nie sięgnie. Boi się bowiem porażki
i przykrych konsekwencji z nią związanych.
Istotnymi przyczynami zażywania narkotyków są również inne, prywatne problemy dziecka. Brak przyjaciół, poczucie osamotnienia, zagubienia czy depresja powodują, że nastolatek chce uciec w zapomnienie. Widząc, że narkotyki wprawiają go w pozytywny nastrój bądź powodują zmianę myślenia o sytuacji życiowej, zdecyduje się sięgać po nie z większą częstotliwością. Jest to najprostsza droga do uzależnienia, do którego nie wolno dopuścić.

Pierwsze objawy uzależnienia

Narkotyki mają negatywny wpływ nie tylko na psychikę, ale również na wygląd zewnętrzny i ogólny stan organizmu. Dlatego objawy uzależnienia podzielić można na fizyczne jak i psychiczne. Do objawów fizycznych związanych z wyglądem można zaliczyć: zaczerwienione oczy, rozszerzone źrenice, bladą cerę i zmiany skórne twarzy, ciągły katar czy utratę masy ciała. Na objawy psychiczne składa się natomiast szereg postaw, takich jak nadpobudliwość, problemy z koncentracją i zapamiętywaniem, nagłe napady agresji, zobojętnienie, ciągłe kłamstwa. U osób przyjmujących narkotyki dożylnie mogą pojawić się ślady po nakłuciach, jak i spora ilość siniaków, które chcą one ukryć.

Pierwsza pomoc

Zauważając pierwsze objawy wskazujące na uzależnienie od narkotyków, należy działać od razu. Uzależnienie jest procesem złożonym, niemniej postępującym szybko i mającym często trwałe skutki w życiu młodego człowieka. Jakie kroki można podjąć w kierunku skutecznej pierwszej pomocy? Przede wszystkim przed rozpoczęciem jakichkolwiek działań należy upewnić się, że zmiana zachowania czy wyglądu wynikają bezpośrednio
z przyjmowania substancji psychoaktywnych. Może bowiem okazać się, że nastolatek ukrywa przed światem inne trapiące go problemy, zaś z narkotykami nie ma nic wspólnego. Prócz własnych wzmożonych obserwacji, warto także porozmawiać o tej kwestii z nauczycielami czy psychologiem szkolnym. Są to bowiem osoby, które przebywają z podopiecznym i obserwują go przez wiele godzin każdego dnia. Mają oni również obiektywne spojrzenie na osobę ucznia, więc w razie wystąpienia jakichkolwiek problemów będą mogli je od razu stwierdzić.
W przypadku potwierdzenia, że nietypowe zachowanie nastolatka wynika z zażywania narkotyków, powinno się skontaktować z Kliniką w celu umówienia dziecka na terapię uzależnień. Jest to proces, który skupia się na indywidualnym problemie pacjenta. Głównym celem jest nie tylko pozbycie się nałogu, ale również odzyskanie pełni sił witalnych. Niezbędne może także okazać się wsparcie psychologa i psychiatry. Psycholog towarzyszyć będzie dziecku w trudach wynikających z nałogu, jak i innych problemów, zaś psychiatra jako lekarz zadba o zdrowie pacjenta z perspektywy medycznej. Może on także wypisać niezbędne leki, które pomogą dziecku przejść możliwie jak najbardziej łagodnie przez proces wychodzenia z uzależnienia.
W procesie terapeutycznym nie należy również zapominać o bardzo ważnej roli wsparcia emocjonalnego osób najbliższych. Dzięki poczuciu, że bliska osoba jest i czuwa, młody pacjent ma poczucie sensu odbywanej terapii bowiem wie, że zawsze jest przy nim ktoś, kto go wspiera i rozumie.

Jak rozmawiać z nastolatkiem o narkotykach

W życiu każdego rodzica przychodzi moment rozmowy z dzieckiem na poważne tematy. Jednym z nich jest wątek dotyczący narkotyków i innych substancji psychoaktywnych. Chcąc uchronić dziecko przed kontaktem z narkotykami, warto postawić na szczery i otwarty dialog już odpowiednio wcześniej. Nie trzeba czekać, aż dziecko zacznie wchodzić w fazę buntu
i przestanie słuchać się rodzica. Można to zrobić z odpowiednim wyprzedzeniem czasu informując chociażby o sytuacjach, gdy ktoś obcy chce mu wręczyć ,,cukierka”. Warto wyjaśnić wtedy dziecku, czym mogą być substancje niebezpieczne i dlaczego nie wolno ich przyjmować. W rozmowach nie powinno się stwarzać atmosfery podejrzeń wobec dziecka. Poczuje się ono bowiem niepewnie i zatraci zaufanie wobec rodzica. Dialog powinien również odbywać się w formie partnerskiej. Rodzic nie powinien dawać odczuć dziecku, że jest wyrocznią, której należy bezwzględnie się słuchać. Dziecko, nie mając pełnej świadomości zagrożenia wynikającego z zażywania narkotyków, jest ciekawe czym są te substancje oraz jak działają. Warto wyjaśniać wszelkie wątpliwości związane z tym zagadnieniem. O pomoc można zwrócić się także do psychologa, który nie tylko zaproponuje osobistą rozmowę z dzieckiem, ale również udzieli wielu niezbędnych i cennych wskazówek dotyczących dalszego uświadamiania dzieci o zagrożeniach związanych z narkotykami.