Hipochondria i zaburzenia somatyzacyjne

Silny ból brzucha, zawroty głowy i nieustanny lęk o swoje zdrowie. Gdy kolejne badania nie potwierdzają choroby, pacjenci najczęściej mogą zmagać się
z hipochondrią. Gdy psychika daje o sobie znać, nie należy zwlekać. Pogłębiający się problem może znacząco wpłynąć na samopoczucie i stan zdrowia pacjentów. Czy pozbycie się hipochondrii i zaburzeń somatyzacyjnych jest zatem możliwe? Co zrobić, gdy dotychczasowe metody leczenia nie przyniosły skutków?

Hipochondria co to takiego?

Nadmierne skupienie na własnym zdrowiu, wyszukiwanie chorób i częsta autodiagnoza. Gdy kolejny pakiet badań nie daje podstaw do podjęcia leczenia, zaś samopoczucie pacjenta pogarsza się, najprawdopodobniej ma on do czynienia z hipochondrią. Hipochondria jest schorzeniem należącym do grupy zaburzeń somatyzacyjnych i polega na nadmiernej koncentracji na swoim zdrowiu. Pacjenci zmagający się z hipochondrią niezwykle często wyszukują u siebie oznak różnych chorób, chodzą na badania kontrolne, zaś w przypadku braku diagnozy wyszukują innych możliwych schorzeń w swoim organizmie.

Hipochondria należy również do grupy zaburzeń lękowych. Bliscy pacjenta mogą odbierać jego zatroskanie jako chęć zwrócenia uwagi. Intencja jest jednak zupełnie inna. Pacjenci zmagający się z hipochondrią odczuwają silny lęk związany ze swoim stanem zdrowia. Liczne wizyty u lekarza i regularnie wykonywane badania są oznaką dużego niepokoju związanego
z własnym zdrowiem i życiem, zaś somatyzacja objawów znacząco pogarsza jakość ich życia.

Somatyzacja – co to takiego?

Somatyzacja jest nieświadomym wpływem psychiki na organizm i samopoczucie pacjenta. Wielu chorych może zastanawiać się, co to właściwie znaczy somatyzacja. Czy każde złe samopoczucie świadczy o trudnościach emocjonalnych? Oczywiście nie. Stresujący dzień
w pracy, rodzinna kłótnia bądź ważny egzamin mogą wywołać takie objawy, jak bóle brzucha, zaburzenia snu, zmęczenie lub zawroty głowy. Jednak w przeciwieństwie do naturalnych objawów somatyzacja nie ma jednoznacznego podłoża i trwa znacznie dłużej. Pacjenci doświadczający tych dolegliwości zazwyczaj szukają pomocy u różnych specjalistów. Liczne badania i konsultacje lekarskie nie rozwiązują jednak problemu – wszystkie ich wyniki pozostają w normie. Somatyzacja jest bowiem odzwierciedleniem problemów emocjonalnych w samopoczuciu pacjenta. Zgodnie z teorią Zygmunta Freuda, austriackiego psychoanalityka, wyparcie trudności spotyka się w umyśle z obroną ego. Według jego założeń wszystkie negatywne emocje nie mogą być tłumione i muszą znaleźć swoje ujście. Jeżeli pacjenci nie są w stanie swobodnie wyrażać złości bądź smutku, najczęściej doświadczają dolegliwości fizycznych, jak ból brzucha, zawroty głowy bądź uderzenia gorąca.

Somatyzacja może być również oznaką poważniejszych chorób. Prócz somatyzacji emocji, specjaliści często diagnozują u pacjentów takie problemy, jak:

• somatyzacja depresji,
• somatyzacja stresu,
• zaburzenia lękowe z somatyzacją,
• zaburzenia nerwicowe z somatyzacją.

W przypadku somatyzacji bardzo ważna jest praca z pacjentem nad zrozumieniem jego emocji. Dzięki wdrożeniu niezbędnych metod możliwe staje się wyzbycie trudności i poprawa jakości życia.

Hipochondria objawy

Hipochondria jest zaburzeniem lękowym, które znacząco wpływa na życie pacjentów.
W zależności od stopnia rozwoju problemu może ona utrudniać bądź momentami uniemożliwiać komfortowe funkcjonowanie na co dzień. O tym, jakie są objawy hipochondrii, decyduje jej indywidualny przebieg – jedni doznają wielu nasilonych symptomów, inni mniej. Niezależnie od przebiegu choroby, hipochondrię cechują charakterystyczne objawy somatyczne. Wśród nich wymienić można:

• bóle głowy,
• bóle mięśniowe i bóle stawów,
• przyspieszone bicie serca,
• problemy oddechowe.

Osoby zmagające się z problemem hipochondrii, prócz objawów fizycznych, często wykazują również charakterystyczne zachowania. Oczywiście, w przypadku dolegliwości fizycznych naturalnym jest poszukiwanie pomocy u odpowiedniego specjalisty. W przypadku pacjentów z hipochondrią problem jest jednak interpretowany jako poważne zagrożenie zdrowia i życia. Pacjenci obawiają się tak bardzo, że nie są w stanie myśleć o innych obowiązkach. Najczęściej dochodzi u nich do takich zachowań, jak:

• nieustanne myślenie o chorobach,
• częste mówienie o chorobach,
• poczucie zagrożenia zdrowia i życia,
• nadmierna kontrola zdrowia,
• częste wykonywanie badań pomimo braku wskazań,
• częste wizyty u lekarza,
• zaniedbywanie codziennych obowiązków,
• unikanie miejsc mogących stanowić zagrożenie dla zdrowia.

W przypadku hipochondrii ważne jest zrozumienie podłoża objawów somatycznych. Zazwyczaj ma ono miejsce w wewnętrznych nierozwiązanych konfliktach i tłumionych emocjach. Dlatego gdy pomimo dobrych wyników badań i braku wskazań do leczenia farmakologicznego dolegliwości nie ustępują, warto rozważyć konsultację z psychologiem bądź psychoterapeutą.

Przyczyny hipochondrii

Pacjenci zmagający się z problemem hipochondrii nieustannie próbują poznać źródło swoich dolegliwości. W obawie przed zagrożeniem zdrowia i życia wykonują wiele badań diagnostycznych, które nie potwierdzają wystąpienia choroby.

Przyczyny hipochondrii również nie są jednoznaczne. U każdego pacjenta przyczyna może być inna w zależności od doświadczeń czy odporności psychicznej. Najczęściej mówi się
o takich przyczynach, jak:

• doświadczenie poważnej choroby bądź śmierci bliskiej osoby,
• zaburzenia percepcji ciała,
• brak wystarczającej uwagi rodziców w dzieciństwie,
• chęć wzbudzenia troski ze strony otoczenia,
• lęk wzbudzony przez media.

Dolegliwości fizyczne w hipochondrii mogą być również związane z takimi chorobami, jak depresja, zaburzenia lękowe czy nerwice. Niezależnie od podłoża problemu, warto zaczerpnąć konsultacji z doświadczonym specjalistą, który pomoże pacjentowi w wyzbyciu się problemu.

Hipochondria leczenie

Pacjenci doświadczający dolegliwości fizycznych bez wyraźnej organicznej przyczyny zastanawiają się, czy hipochondrię można wyleczyć. Wielu z nich doświadczając kolejnych objawów i trudności traci nadzieję na poprawę swojego zdrowia. Na szczęście, hipochondrię można pokonać.

W leczeniu hipochondrii niezwykle ważne jest stworzenie przez terapeutę bezpiecznej przestrzeni do omówienia lęków i trudności pacjenta. Powinien on stopniowo odwracać uwagę od trapiących dolegliwości. W leczeniu hipochondrii pomocne jest również wdrożenie terapii poznawczo-behawioralnej mającej na celu zmianę przekonań i codziennych zachowań. Dzięki tej formie terapii pacjenci są w stanie skierować swoje myślenie w inne obszary niż choroba czy ból. Terapia poznawczo-behawioralna uczy ich także jak funkcjonować każdego dnia bez obaw o własne zdrowie i życie. Dzięki pomocy wykwalifikowanego psychoterapeuty możliwe staje się wyjście z hipochondrii i życie bez przeszkód.

Zdarza się, że niektórzy pacjenci prócz hipochondrii mogą zmagać się z zaburzeniami depresyjnymi i lękowymi. W takim wypadku o tym, jak wyleczyć się z hipochondrii, decyduje lekarz psychiatra. W przypadku depresji i zaburzeń lękowych często niezbędne jest wdrożenie leczenia farmakologicznego. Niektórzy pacjenci mogą obawiać się tej formy leczenia. Boją się, że leki wpłyną na nich negatywnie. Warto jednak zaznaczyć, że współczesne środki stosowane przez lekarza psychiatrę są bardzo dobrze przebadane i rzadko dają skutki uboczne. Specjalista przed wyborem leków przeprowadza z pacjentem pełny wywiad diagnostyczny oraz zleca niezbędne badania, by farmakoterapia przyniosła korzyści. W razie konieczności pozostaje on do dyspozycji pacjenta przez cały okres trwania terapii i odpowiednio modyfikuje leczenie.