Czy jestem uzależniony od alkoholu? Symptomy ostrzegawcze

Problem uzależnienia od alkoholu może dotknąć osób w różnym wieku. Alkohol jako substancja wysoce uzależniająca, powoduje liczne problemy zdrowotne, w tym wpływa znacząco na psychikę pacjenta. Problem uzależnienia od alkoholu może dotyczyć nawet 4 milionów Polaków. Wielu wydaje się, że jest to sytuacja bez wyjścia. Jednak z odpowiednią pomocą możliwe jest wyjście z nałogu.

Uzależnienie od alkoholu

Alkohol towarzyszy ludziom przy wielu okazjach. Imprezy okolicznościowe, koncerty czy zabawy sylwestrowe często stanowią okazję do wspólnego wzniesienia toastu z rodziną i znajomymi. Duża powszechność jak i łatwa dostępność różnego rodzaju alkoholi mogą również sprzyjać pojawieniu się uzależnienia. Według licznych szacunków z problemem nadużywania alkoholu mogą zmagać się nawet 2 miliony Polaków, zaś w rodzinach
z problemem alkoholowym żyć może nawet 4 miliony osób. Pierwszy kontakt z napojami alkoholowymi mają już dzieci chodzące co szkoły podstawowej. O ile napoje wysokoprocentowe dozwolone są dla osób powyżej 18 roku życia, o tyle dolna granica ich spożycia znacząco odbiega od przyjętych norm.

Wiele osób, zwłaszcza przed osiągnięciem pełnoletności, może zastanawiać się, dlaczego alkohol uważany jest za substancję wysoce uzależniającą. Jego obecność w każdym sklepie spożywczym, estetyczne opakowanie czy popularność w społeczeństwie mogą nie budzić większych obaw. Co więcej, w wielu domach od lat produkowało się napoje alkoholowe, które uważane były za doskonały środek na wszelkiego rodzaju dolegliwości czy gorszy nastrój. Niestety zapominano tym samym o negatywnych konsekwencjach jego regularnego spożycia. Napoje alkoholowe zaliczane są do substancji nie tylko szkodliwych, ale również wysoce uzależniających. Regularne spożywanie alkoholu może wpłynąć negatywnie na stan wątroby powodując jej marskość, doprowadza do uszkodzeń mięśnia sercowego oraz uszkodzenia układu nerwowego. Prócz fizycznych dolegliwości alkohol bardzo mocno oddziałuje na psychikę pacjentów. Spożywany w nadmiarze powoduje wzrost endorfin, które odpowiedzialne są za poczucie szczęścia, błogości i przyjemności. Poprzez regularnie przyjmowanie trunku organizm pacjenta zaczyna kojarzyć alkohol ze stanem przyjemności. Pragnienie spożycia staje się z czasem na tyle silne, że pacjent zmuszony jest przyjmować coraz większe dawki alkoholu, by wprowadzić się w stan upojenia.

Objawy uzależnienia od alkoholu

Alkoholizm, tak jak inne uzależnienia, zaliczany jest do grupy chorób przewlekłych oraz podstawowych. Oznacza to, że może prowadzić do powstania innego rodzaju zaburzeń, takich jak zapalenie wątroby czy choroby autoimmunologiczne. Nieleczone uzależnienie od alkoholu może także być czynnikiem doprowadzającym do rozwoju innego rodzaju zaburzenia, jakim jest depresja.

Zasadniczo psychologowie, jak i psychiatrzy wyróżniają 4 fazy alkoholizmu – prealkoholowa, ostrzegawcza, krytyczna i przewlekła. Każdy etap charakteryzuje się indywidualnymi objawami psychicznymi, których nie należy lekceważyć. W przypadku fazy prealkoholowej można dostrzec pierwsze objawy alkoholizmu. Chory będący w tym stadium zaczyna dostrzegać, że spożywanie alkoholu sprawia mu dużą przyjemność. Lampka wina po ciężkim dniu w pracy czy drink na spotkaniu towarzyskim sprawiają mu duże poczucie przyjemności. Osoba będąca w fazie prealkoholowej niezwykle często poszukuje okazji do wspólnego spożycia alkoholu ze znajomymi. Traktuje to jednak jako coś zupełnie naturalnego i niebudzącego najmniejszych podejrzeń. Inaczej jest w fazie ostrzegawczej. Na drugim etapie rozwoju problemu alkoholowego pojawiają się pierwsze luki pamięciowe, określane często jako ,,urwanie filmu”. Prócz problemów z pamięcią, chory może cechować się większą otwartością w stosunku do ludzi, a także spożywać znaczne ilości alkoholu zarówno wśród znajomych, jak i w domowym zaciszu. W przypadku przedostatniego stadium, czyli fazy krytycznej, chory zaczyna tracić poczucie kontroli nad ilością spożywanego alkoholu. Odczuwa wyrzuty sumienia, pogorszenie stanu zdrowia, jednak nie umie powstrzymać się przed kolejnym kieliszkiem. Zwieńczeniem nierozwiązanego problemu jest ostatni etap, zwany fazą przewlekłą. Jest to najbardziej zaawansowany stopień uzależnienia, podczas którego chory wyzbywa się wszelkich zahamowań dotyczących spożywania alkoholu. Zazwyczaj osoba w czwartej fazie rozwoju problemu spotykana jest w stanie nietrzeźwości. Obniża się jej tolerancja na alkohol, osłabiają się zdolności poznawcze czy psychoruchowe.

Prócz standardowych czterech faz, częstą formą uzależnienia od alkoholu pozostaje również ukryty alkoholizm. W odróżnieniu od standardowego przebiegu uzależnienia, w tym przypadku chory znacząco ukrywa trapiący go problem nałogu. Spożywane przez niego dawki alkoholu są małe, jednak przyjmowane bardzo często. Bez kieliszka wina czy małej ilości innego napoju wysokoprocentowego chory żywi przekonanie, że nie jest w stanie zasnąć, poradzić sobie ze stresem oraz prawidłowo funkcjonować.

Uzależnienie od alkoholu wielu kojarzy się ze znacznym osłabieniem organizmu, czynności umysłowych i ruchowych. Jednak nie zawsze musi tak być. Mowa o wysokofunkcjonujących alkoholikach. Są to osoby, które często piastują wysokie stanowiska, zaś ich życie z pozoru może wydawać się idealne. Ludzie ci odnoszą liczne sukcesy na płaszczyźnie zawodowej i rodzinnej, otaczają się pokaźnym gronem znajomych a także prowadzą zdrowy tryb życia. Jednak, gdy tylko nadarzy się okazja, rzadko odmawiają spożycia trunku. Alkoholik wysokofunkcjonujący może wykazywać szereg objawów. Jednak ze względu na jego liczne sukcesy i dobre funkcjonowanie przy innych ludziach, trudno jest dostrzec u niego problem. Do najczęstszych objawów mogących wskazywać na fakt zaistnienia uzależnienia można zaliczyć między innymi:

• Zaprzeczenie – chory wychodzi z założenia, że skoro prawidłowo funkcjonuje w sferze zawodowej, to nie może zmagać się z problemem nałogu alkoholowego;
• Przerwy w piciu – są one częstym zabiegiem stosowanym przez alkoholików wysokofunkcjonujących; pacjenci robią krótkie przerwy w spożywaniu alkoholu, by utwierdzić siebie i innych w przekonaniu, że umieją panować nad nałogiem;
• Oddanie się pracy – pacjenci zmagający się z nałogiem bardzo często pochłonięci są obowiązkami zawodowymi. Dzięki licznym sukcesom wypierają ze świadomości zaistniały problem i utwierdzają się w przekonaniu, że alkohol jest jedynie dodatkiem w ich życiu;
• Usprawiedliwianie picia – alkoholicy wysokofunkcjonujący bardzo często mogą wychodzić z założenia, że alkohol jest jedynie miłym wynagrodzeniem za ich ciężki trud włożony w wykonywaną pracę. I taką wersję starają się również przedstawić społeczeństwu.

Często osoby te pozostają niezdiagnozowane nawet przez kilkanaście lat. Zazwyczaj momentem przełomowym jest trudne doświadczenie spowodowane spożyciem dużych ilości alkoholu. Do takich wydarzeń zaliczyć można kłopoty z prawem bądź wypadek podczas jazdy samochodem.

Psychiatra od uzależnień

Uzależnienie od alkoholu jest problemem, który znacząco obniża jakość życia pacjenta. Nałóg w zaawansowanym stadium nie tylko uszkadza narządy wewnętrzne pacjenta takie jak wątroba czy serce, ale również uniemożliwia prawidłowe funkcjonowanie w sferze zawodowej i prywatnej. Dla chorego głównym sprzymierzeńcem staje się alkohol, od którego spożycia pacjent nie jest w stanie się powstrzymać. Uzależnienie od alkoholu można jednak skutecznie leczyć w każdym stadium zaawansowania. Rozpoznanie problemu odbywa się najczęściej w gabinecie lekarza psychiatry. Specjalista ten bowiem jest uprawniony do diagnozowania
i stwierdzenia wystąpienia nałogu alkoholowego u pacjenta. Leczenie zawsze dostosowane jest do indywidualnych potrzeb pacjenta, jednak najczęściej specjaliści wdrażają dwie podstawowe formy terapii – farmakoterapię jak i psychoterapię. W leczeniu farmakologicznym pacjentom przepisywane są leki, które mają za zadanie zahamować wzmocnienie pozytywne, odpowiedzialne za odczuwanie przyjemności po spożyciu alkoholu, jak i negatywne, hamujące potrzebę spożycia napojów wysokoprocentowych. Psychoterapia z pomocą wykwalifikowanego psychoterapeuty może odbywać się zarówno indywidualnie, jak i grupowo. Celem zastosowanej pomocy jest nie tylko całkowita abstynencja pacjenta, ale również zmiana postaw wobec napojów alkoholowych. Pacjenci uczą się, jak radzić sobie z emocjami a także zyskują cenną wiedzę dotyczącą uzależnienia i czynników do niego doprowadzających. Dzięki wdrożonej psychoterapii pacjenci mają szansę nie tylko wyjść
z nałogu, ale również skutecznie poprawić jakość życia, na którą w zupełności zasługują.