Jak rozpoznać i radzić sobie z toksycznymi relacjami

Większość z nas na pewnym etapie życia doświadczyło trudnych relacji. Mowa nie tylko
o kontaktach romantycznych, ale także koleżeńskich. Niekomfortowe zachowania, brak swobody i ciągłe zważanie na słowa mogą utrudniać relacje, a nawet prowadzić do złego samopoczucia. Trudne relacje mogą z upływem czasu stać się toksyczne i być oparte na manipulacji i emocjonalnym wyczerpaniu.

Przyczyny wchodzenia w toksyczne relacje

Ludzie wchodzą w toksyczne relacje z wielu różnych powodów. Najczęściej zawarcie toksycznego związku jest wynikiem trudnych doświadczeń z okresu dzieciństwa, takich jak odrzucenie, przemoc czy brak stabilności emocjonalnej ze strony opiekunów.

Wchodząc w toksyczną relację pacjenci najczęściej nie są świadomi szkodliwości zawartego związku. Często wydaje im się, że partner jest idealny, a jego niewłaściwe zachowania tłumaczą wieloma okolicznościami, takimi jak zły dzień czy przemęczenie. Niejednokrotnie zdarza się, że pacjenci winę za niewłaściwe zachowanie toksycznego partnera biorą na siebie. Twierdzą, że to przez nich partner wpada w złość, stosuje kontrolę finansową
i karze milczeniem, co w rzeczywistości nie jest prawdą.

Akceptacja niewłaściwych zachowań drugiej osoby i toksycznych relacji często wynika
z nieprawidłowych wzorców i przekonań wyniesionych z domu rodzinnego bądź traum przeżytych w kolejnych latach. Pacjenci, którzy w dzieciństwie doświadczyli przemocy, odrzucenia bądź braku akceptacji ze strony opiekunów, często w dorosłym życiu poszukują wsparcia bez względu na intencje drugiej osoby. Silna potrzeba bliskości ze strony partnera bądź partnerki może prowadzić do akceptacji negatywnych zachowań w nadziei na uzyskanie aprobaty i bliskości, której potrzebują. Na wejście w toksyczną relację często narażone są też osoby, które w dorosłym życiu doświadczyły traumy związanej z odrzuceniem lub odejściem ukochanej osoby. Ze strachu przed ponownym odejściem godzą się na wiele niewłaściwych ze strony partnera zachowań.

Wśród innych przyczyn wchodzenia w toksyczne relacje psycholodzy i socjolodzy wskazują na:

• Cechy osobowości – na wejście w toksyczny związek narażone są najbardziej osoby introwertywne i nieśmiałe, którym trudno jest przeciwstawić się ukochanej osobie.
• Zachowania współuzależniające – dorastanie z rodzicem współuzależnionym może uczyć dzieci wzorców współuzależnienia, przez co łatwiej im wejść w toksyczną relację.
• Nieadekwatne wzorce przywiązania – styl przywiązania rozwinięty w dzieciństwie (bezpieczny, lękowy, unikowy, zdezorganizowany) ma ogromny wpływ na to, jak budujemy relacje w dorosłym życiu. Na przykład, osoby z lękowym stylem przywiązania mogą być bardziej skłonne do trzymania się toksycznych relacji z obawy przed porzuceniem.

Toksyczne relacje mogą mieć wiele negatywnych skutków dla zdrowia pacjentów. Uwiązanie emocjonalne i długotrwałe stosowanie przemocy psychicznej mogą skutkować pojawieniem się depresji, stanów lękowych, zaburzeniami odżywiania, chronicznym stresem
i wieloma innymi chorobami, które znacząco wpłyną na jakość życia pacjentów.

Jak wyjść z toksycznej relacji?

Mimo że wpływ toksycznych relacji na jakość zdrowia i życia pacjentów jest ogromny, zawsze mogą oni ,liczyć na wsparcie i uwolnienie z toksycznego związku. Naturalnie,
u większości pacjentów wyjście z toksycznego związku nie będzie łatwym zadaniem. Toksyczny partner prócz przemocy psychicznej, może także uciekać się do manipulacji
i twierdzić, że odejście od niego będzie wyrazem zdrady i braku lojalności. Takie uwagi kierowane w stronę uwiązanych w toksycznym związku osób należą do technik manipulacji, które mają pomóc w silniejszym uwiązaniu ofiary toksycznego związku. Na szczęście, pacjenci u doświadczonego specjalisty zawsze mogą liczyć na pomoc.

O tym, jak wyjść z toksycznej relacji, w dużej mierze decyduje indywidualna sytuacja pacjenta. Toksyczne relacje mogą wyglądać różnie w zależności od długości związku, osobowości pacjenta i toksycznego partnera, sytuacji rodzinnej i wielu innych czynników mających wpływ na relację i codzienne życie. Często relacje osób tkwiących w związku
z toksycznym partnerem są bardzo skomplikowane. Mimo to doświadczony psycholog po dokładnej analizie problemu pacjenta opracuje odpowiedni plan działania, który pomoże wyjść z trudnej relacji. Jak wygląda proces pomocowy?

W trakcie pierwszych spotkań psycholog będzie zainteresowany dokładnym poznaniem pacjenta. Będą go interesować kwestie związane z tym, jak wygląda związek pacjenta, jak wspomina dzieciństwo, jakie wyznaje wartości i jaki jest jego ogólny stan zdrowia. Wszystkie informacje zebrane przez specjalistę są niezbędne do lepszego poznania pacjenta
i dostosowania planu działania do jego aktualnych potrzeb. W momencie, gdy psycholog zauważy niepokojące sygnały świadczące o złym stanie zdrowia pacjenta, zaleci mu odpowiednią konsultację z internistą bądź psychiatrą w zależności od rodzaju problemu. Zdarza się bowiem, że pacjenci tkwiący w toksycznych związkach cierpią zdrowotnie z powodu zawartej relacji. Długotrwała przemoc emocjonalna może skutkować wieloma problemami zdrowotnymi i emocjonalnymi, których nie należy lekceważyć.

Pomoc psychologiczna w wychodzeniu z toksycznych relacji na dalszych etapach opiera się na systematycznych konsultacjach z pacjentem. W trakcie spotkań psycholog stara się uświadomić pacjentowi, czym są toksyczne relacje i jakie jest ich źródło. W dalszej kolejności specjalista wspólnie z pacjentem stara się wypracować wspólny plan działania. Najczęściej dotyczy on wyjścia z toksycznego związku i zerwania relacji z partnerem w odpowiedni i bezpieczny sposób. W wyjątkowych sytuacjach psycholog pracuje z pacjentem nad naprawą jakości związku. Jednak w tym przypadku niezbędna jest konsultacja z toksycznym partnerem, który negatywnie wpływa na samopoczucie pacjenta.

Osoby, które zastanawiają się, jak wyjść z toksycznych relacji, mogą w każdej chwili skorzystać z konsultacji psychologicznej. Zakończenie trudnej emocjonalnie reakcji może nie być łatwe. Jednak w trosce o własne zdrowie i dobrostan warto podjąć pierwszy krok i wspólnie ze specjalistą wypracować plan działania w trosce o lepsze jutro.