Objawy depresji u kobiet i objawy depresji u mężczyzn mogą się różnić. Prócz typowych objawów, takich jak smutek i brak energii, jej rozwój przebiega inaczej u każdego pacjenta. Z depresją zmaga się blisko 280 milionów osób na całym świecie. Każdego roku liczba chorych zwiększa się, zaś do 2030 roku depresja może być najczęściej występującą chorobą na świecie. Jak zatem rozpoznać u siebie pierwsze objawy depresji?
Dlaczego płeć ma znaczenie w diagnozowaniu depresji?
Dane epidemiologiczne wskazują, że kobiety chorują na depresję częściej niż mężczyźni. Jednak statystycznie to mężczyźni częściej popełniają samobójstwa niż kobiety. Różnic w zakresie depresji u kobiet i u mężczyzn jest jednak znacznie więcej. Dlaczego tak się dzieje?
Zespół dr Marianne Seney ze Stanów Zjednoczonych odkrył, że depresja przebiega inaczej u kobiet i u mężczyzn nie tylko na poziomie zachowania, ale również na poziomie genów. Badacze analizowali ekspresję genów w mózgu 50 osób z depresją oraz osób zdrowych. Badania genetyczne wykazały, że u kobiet depresja wiązała się ze zwiększoną aktywnością genów odpowiedzialnych za połączenia między komórkami nerwowymi, zaś u mężczyzn – ze wzrostem ekspresji genów układu odpornościowego. Badania wykazały też, że aż 52 geny reagowały inaczej u kobiet i u mężczyzn.
Badania przeprowadzone przez dr Seney sugerują, że depresja ma odmienny biologiczny mechanizm w zależności od płci, co może mieć wpływ na skuteczność leczenia. W Klinice LMC wiemy, jak ważne jest indywidualne podejście do każdego pacjenta, dlatego nasz psycholog w Poznaniu dobiera terapię indywidualnie do potrzeb każdej osoby.
Kobieta w pułapce smutku – jak hormony i presja społeczna wpływają na samopoczucie?
Według statystyk u kobiet depresja może występować nawet dwa razy częściej niż u mężczyzn. Jednak w przeciwieństwie do panów, kobiety częściej wyrażają smutek, napięcie emocjonalne, rozdrażnienie i utratę zainteresowań. Oczywiście, tak samo jak mężczyźni mogą zmagać się z obniżeniem nastroju, zwiększoną drażliwością, myślami samobójczymi, trudnościami ze snem lub problemami hormonalnymi. W przypadku depresji u mężczyzn a związkiem romantycznym wykazano niechęć wobec innych osób, zwiększone poczucie beznadziejności i silną izolację. Dodatkowo do częstych objawów kobiecej depresji specjaliści zaliczają:
- zmęczenie,
- bóle brzucha,
- wahania nastroju,
- niepokój,
- milczenie,
- nadmierną senność lub bezsenność,
- próby samobójcze.
Pomimo trudnych doświadczeń damska depresja może być również związana z menopauzą, porodem i cyklem miesiączkowym. Jest to zjawisko, które dotyka wiele kobiet, zaś nieleczone może znacząco wpłynąć na zdrowie i życie pacjentek.
Depresja okołoporodowa (poporodowa) dotyczy nawet 20% kobiet rozpoczynających macierzyństwo. Często mylona jest z tzw. baby blues, czyli kilkudniowym obniżeniem nastroju po porodzie. To naturalne, że wiele kobiet wstępując w rolę matki doświadcza obniżenia nastroju. Nowe obowiązki i odpowiedzialność za własne dziecko często napawają je lękiem. Zwykle jednak objawy te mijają w ciągu dwóch tygodni. Depresja okołoporodowa to poważniejsze zjawisko, które trwa znacznie dłużej. Objawia się między innymi poprzez obniżenie nastroju, trudności w koncentracji, poczucie beznadziejności, trudności w relacji z dzieckiem i myśli samobójcze. Depresja okołoporodowa może wynikać z różnych czynników, takich jak zmiany hormonalne, presja społeczna, styl życia i nieodnalezienie się w roli matki.
PMDD, czyli przedmiesiączkowe zaburzenia dysforyczne to rzadszy problem, który dotyka ok. 1% kobiet. Panie zmagające się z przedmiesiączkowym zaburzeniem dysforycznym na kilka dni lub tygodni przed rozpoczęciem miesiączki doświadczają objawów charakterystycznych dla depresji, takich jak obniżenie nastroju, zmęczenie, trudności w koncentracji, utrata zainteresowań lub zmiany w apetycie. Dokładna przyczyna PMDD nie jest znana, jednak przypuszcza się, że jest ono reakcją organizmu na zmiany hormonalne.
Męskie sposoby na ukrywanie cierpienia – agresja i wycofanie zamiast łez
Depresja to choroba cywilizacyjna, na którą zachorować może każdy z nas. Pandemia, trwająca za wschodnią granicą wojna i kryzys gospodarczy to tylko niektóre przyczyny depresji, które znacząco przyczyniły się do wzrostu tej choroby w społeczeństwie. Przewlekła depresja może dotknąć każdego niezależnie od płci czy wieku. Niestety, mężczyźni rzadziej niż kobiety przyznają się do problemu i niechętnie sięgają po pomoc specjalistów, przez co ich bliscy zastanawiają się, jakie są objawy depresji u mężczyzn.
Wśród objawów męskiej depresji najczęściej wskazuje się:
- obniżenie nastroju,
- problemy z koncentracją,
- gonitwę myśli,
- problemy ze snem,
- myśli samobójcze,
- wzrost drażliwości i agresji,
- utratę wagi,
- problemy hormonalne,
- pogłębienie lęku,
- problemy z erekcją.
Depresja u mężczyzn po 30 i depresja u mężczyzn po 40 może też objawiać się ucieczką do substancji psychoaktywnych i zachowań ryzykownych. Stosowanie przez nich alkoholu, tytoniu lub granie w gry hazardowe jest często odbierane jako nieodpowiedzialność. Warto jednak pamiętać, że za każdym zachowaniem kryje się przyczyna, która może wymagać wsparcia ze strony innych osób.
Męska depresja oprócz jawnych sygnałów może również przejawiać się tłumieniem emocji i agresją. Jest to szczególnie niebezpieczna sytuacja, bowiem pacjent nie przyznaje się do męczącego go problemu i samotnie pogrąża w depresji. Wahania nastroju i przemęczenie zwykle tłumaczy przepracowaniem, zaś rezygnację kontaktu z innymi usprawiedliwia chęcią odpoczynku – zwłaszcza w przypadku depresji u mężczyzn po 50. Oczywiście, każdy ma prawo do zmęczenia i ograniczenia relacji z innymi. Jednak obserwując nietypowe zachowanie u bliskiej osoby, warto zapewnić ją o swoim wsparciu i zaproponować rozmowę z psychologiem.
Niebezpieczne stereotypy – jak utrudniają zauważenie prawdziwych objawów?
Z depresją związanych jest wiele krzywdzących stereotypów, które utrudniają zauważenie problemu. Wśród bliskich i znajomych wciąż możemy usłyszeć mity typu: „To tylko zły nastrój, weź się w garść”, „Mężczyźni nie chorują na depresję” lub „Silni ludzie nie mają depresji”. Częstym stwierdzeniem jest też porównanie się do innych, którzy „mają gorzej”.
W tym miejscu warto przypomnieć, że depresja jest chorobą, która może doprowadzić do samobójstwa. Apatia, senność, drażliwość, trudności z koncentracją, niepokój i przygnębienie to nie wymówki, a objawy większego problemu, który warto skonsultować z dobrym psychologiem. Stereotypy na temat depresji, mimo że nieprawdziwe, są krzywdzące. Każdy pacjent, który zmaga się z obniżeniem nastroju niezależnie od przyczyny ma prawo do pomocy. W Klinice LMC oferujemy wsparcie wszystkim pacjentom, którzy szukają zrozumienia i chcą zadbać o swoje zdrowie. Nasz psycholog nie ocenia, tylko wspólnie z pacjentem szuka najlepszego rozwiązania problemu. W trakcie konsultacji psychologicznej w Poznaniu w Klinice LMC zapewniamy pełną dyskrecję i komfort w rozmowie o swojej sytuacji.
Zmiany w apetycie, śnie i zainteresowaniach – sygnały alarmowe u obu płci
Mimo różnic w rozwoju depresji u kobiet i u mężczyzn, specjaliści wskazują na kilka objawów wspólnych dla wszystkich osób zmagających się z depresją.
Pierwszym z nich są zmiany w apetycie. Osoby zmagające się z depresją najczęściej tracą zainteresowanie jedzeniem. Dotychczasowe posiłki i ulubione potrawy przestają im smakować, a brak energii do działania sprawia, że nie są w stanie zrobić nawet zwykłej kanapki, co w skrajnych przypadkach powoduje niedożywienie. Z drugiej strony pacjenci doświadczeni depresją mogą zacząć kompulsywnie podjadać, szczególnie produkty bogate w cukier i tłuszcze.
Objawy depresji u kobiet i objawy depresji u mężczyzn obejmują też problemy ze snem. Ze względu na aktywność układu nerwowego, zmiany nastroju i nieustanne myśli wiele osób może doświadczyć trudności z zasypianiem. Jednak najczęściej depresji towarzyszy nadmierna senność wynikająca z dużego zmęczenia i stresu.
Ostatnim z objawów najczęściej wskazywanych przez specjalistów jest anhedonia, czyli utrata zainteresowań i przyjemności z rzeczy, które sprawiały radość. Czynności, które dla pacjentów z depresją były źródłem satysfakcji, stają się obojętne lub wręcz męczące. Na przykład, osoba, która regularnie uprawiała sport może stracić motywację do ćwiczeń. Z kolei osoba, która spotykała się ze znajomymi może nagle wycofać się z tych kontaktów.
Warto pamiętać, że powyższe objawy mogą, ale nie muszą wskazywać na depresję. Przykładowo, zmiany w apetycie są częstym objawem problemów z tarczycą, a utrata zainteresowań chronicznym zmęczeniem. Dlatego przed postawieniem diagnozy warto skonsultować się z dobrym psychologiem, który rzetelnie zdiagnozuje problem i przedstawi możliwe rozwiązania.
Dlaczego tak ważne jest wczesne rozpoznanie i fachowa pomoc?
Depresja jest chorobą, która wymaga leczenia u psychologa i doświadczonego psychiatry. W przypadku tej choroby prócz dobrej terapii liczy się też czas – im szybciej osoba otrzyma pomoc, tym ma większe szanse na skuteczne wyjście z choroby i uniknięcie jej skutków.
Jak podkreślają badacze z Fundacji Badań Społecznych Open Minded Group, szybkie rozpoznanie depresji pozwala zapobiec jej przejściu w formę przewlekłą, co znacznie zmniejsza ryzyko poważnych powikłań, takich jak pogorszenie stanu zdrowia psychicznego i fizycznego a nawet ryzyko samobójstwa.
W internecie można znaleźć wiele testów na obecność depresji. Warto jednak pamiętać, że rzetelna diagnoza depresji odbywa się tylko w gabinecie psychologa, na przykład w Klinice LMC. W naszej poradni zdrowia psychicznego w Poznaniu znajduje się test na objawy depresji u kobiet i test na objawy depresji u mężczyzn, a ich wyniki są sprawdzane przez doświadczonego psychologa. Po otrzymaniu wyników specjalista omawia z pacjentem jego sytuację, tłumaczy co robi człowiek w depresji i proponuje najlepsze rozwiązanie w postaci psychoterapii lub farmakoterapii u doświadczonego lekarza psychiatry.
Farmakoterapia vs. psychoterapia – indywidualne drogi wyjścia z depresji
Leczenie depresji u kobiet i mężczyzn uzależnione jest od indywidualnej sytuacji każdego z pacjentów. Mimo, iż pewne objawy występują u jednej płci częściej niż u drugiej, nie oznacza to, że można wyraźnie rozdzielić depresję na kobiecą i męską. Pacjenci mogą różnić się między sobą zarówno pod względem objawów jak również ich nasilenia, co wymaga odpowiedniego wsparcia specjalisty. Zaburzenia depresyjne są bowiem chorobą, którą należy skonsultować z lekarzem psychiatrą, który potwierdzi bądź wykluczy jej obecność. Terapia najczęściej przyjmuje postać farmakoterapii i psychoterapii, które w połączeniu dają najlepsze efekty.
W przypadku farmakoterapii nasz lekarz psychiatra konsultuje z pacjentem sposób kuracji i okres jej trwania tak, by przyniosła ona pozytywne rezultaty. Wielu pacjentów może obawiać się wdrożenia leków z powodu licznych działań niepożądanych. Warto pamiętać jednak, że współczesne substancje znacząco różnią się od tych stosowanych w przeszłości. Oczywiście, wszystkie leki mogą wywołać działania niepożądane, jednak zdarzają się one niezwykle rzadko, zaś pacjenci są nieustannie monitorowani przez specjalistę.
Psychoterapia w Poznaniu w Klinice LMC chorych na depresję najczęściej odbywa się w nurcie poznawczo-behawioralnym. Podczas spotkań z psychoterapeutą pacjent koncentruje się na obecnie przeżywanych emocjach oraz ich przyczynach. Klienci podczas pracy wspólnie z terapeutą uczą się również metod konstruktywnego myślenia bez wzmagania nastrojów depresyjnych. Psychoterapia poznawczo-behawioralna najczęściej jest terapią krótkoterminową, którą cechuje zarówno praktyczność, jak i wysoka skuteczność.
Bibliografia:
- Seney, M. L., Huo, Z., Cahill, K., French, L., Puralewski, R., Zhang, J., … & Sibille, E. (2018). Opposite molecular signatures of depression in men and women. Biological psychiatry, 84(1), 18-27.
- Starkowska, A., Rachuta, P., Hewiak, E. Depresja bez tajemnic. Kompendium wiedzy. Fundacja Badań Społecznych Open Minded Group.