Jak poradzić sobie w samotności?

Samotność w dzisiejszych czasach dotyczy zarówno osób starszych, jak i młodszych. Mimo, iż problem obecny jest od zawsze, to największe nasilenie odosobnienia nastąpiło
w czasie pandemii i społecznej izolacji. Świat powrócił już do normy, jednak problemy
w relacjach z innymi wciąż są wśród nas.

Czym jest samotność?

Wielu pacjentów samotność zazwyczaj kojarzy z brakiem bliskich osób, znajomych
i izolacją społeczną. Rzeczywiście, osamotnienie często oznacza trudności w nawiązywaniu
i utrzymaniu relacji czy kontakcie z innymi. Jednak nie zawsze tak jest. Samotność jest bowiem głębszym problemem niż początkowo zakładano.

O samotności możemy mówić na kilka sposobów. Najczęściej pacjenci mówią o niej
w momencie, gdy nie mają w swoim otoczeniu bliskich osób, odczuwają trudności
w utrzymaniu relacji i nie wiedzą, gdzie nawiązać nowe znajomości. Niektórzy mówią również o tak zwanej samotności z wyboru. To określenie używane jest zwłaszcza w kontekście relacji partnerskich z drugą osobą, gdy pacjent świadomie i dobrowolnie rezygnuje z bycia w związku.

Samotność bywa inaczej postrzegana przez każdego pacjenta. Mogą oni wiązać ten stan z poczuciem smutku, odrzucenia, niesprawiedliwości i niechęci do innych. Dla niektórych jednak stan osamotnienia nie stanowi większego problemu. Twierdzą, iż życie w pojedynkę jest dla nich komfortowe, daje im poczucie wolności i spełnienia. Niestety, w późniejszej perspektywie nawet oni mogą doświadczyć negatywnych emocji z tym związanych. Dzieje się tak dlatego, że człowiek jest istotą społeczną. Oznacza to, że do prawidłowego funkcjonowania i zachowania zdrowia psychicznego każdy z nas powinien utrzymywać kontakty z innymi ludźmi. Mowa nie tylko o nawiązywaniu relacji romantycznych czy dobrych stosunkach
z rodziną które oczywiście są istotne, ale również o zwykłych rozmowach ze znajomymi czy bliskimi sąsiadami.

Przyczyny samotności

Samotność najczęściej kojarzona jest z osobami starszymi, które utraciły bliską im osobę bądź ze świadomym wyborem życia w pojedynkę. Źródeł izolacji jest jednak znacznie więcej, zaś życie pokazuje, że historie pacjentów zmagających się z problemem są bardzo różne. Do przyczyn samotności można zaliczyć między innymi:

• utratę bliskiej osoby w wyniku śmierci bądź rozwodu,
• trudności w nawiązywaniu relacji,
• przeprowadzkę w nowe, nieznane dotąd miejsce,
• izolację z powodu chorób i niepełnosprawności,
• brak zrozumienia i akceptacji,
• uzależnienia.

Samotności mogą sprzyjać także pewne cechy osobowości, takie jak introwertyzm czy wysoki poziom neurotyczności. Z tym zjawiskiem mogą też wiązać się negatywne doświadczenia z przeszłości. Pacjenci, którzy zwłaszcza w dzieciństwie doświadczyli przykrych zdarzeń ze strony rówieśników mogą mieć trudność w nawiązywaniu nowych relacji i zaufaniem drugiej osobie.

Samotność w tłumie

Powszechnym zjawiskiem zwłaszcza w dużych miastach jest tak zwana samotność
w tłumie. Mimo, iż żyjemy w dużych społecznościach, na co dzień spotykamy wielu ludzi, chodzimy do pracy, szkoły, sklepu czy kawiarni, nadal możemy czuć się wyizolowani. Wynika to z faktu, iż duże metropolie sprzyjają większej anonimowości. Mieszkańcy miast często są skupieni na własnych obowiązkach, dążą do realizacji własnych potrzeb i zapominają często
o potrzebie kontaktu z innymi. Problem ten dotyczy zwłaszcza osób starszych, którzy będąc na emeryturze nie mają już kontaktu z byłymi znajomymi z pracy. Jak wskazują dane, blisko co trzecia osoba w podeszłym wieku zmaga się z problemem samotności. Jednak dotyczy to także osób młodych, którzy skupieni na codziennych obowiązkach często odsuwają relacje na dalszy plan. Zrozumiałe jest, że dążą oni do rozwoju kariery zawodowej, chcą zapewnić sobie jak najlepszą przyszłość i dbają o własny rozwój. Z drugiej strony nie należy zapominać o tym, by pielęgnować i rozwijać relacje z bliskimi. Dbałość o kontakty jest niezwykle ważna, by zadbać o własny dobrostan i zdrowie psychiczne.

Jak radzić sobie z samotnością?

Samotność często określana jest mianem epidemii XXI wieku. W dzisiejszych czasach coraz więcej osób nie ma z kim utrzymać kontaktu i niewiele wskazuje na to, by tendencja ta miała się w społeczeństwie zmienić. Nie oznacza to jednak, że nie można nic z tym zrobić. Będąc w kryzysie samotności mamy bowiem wiele rozwiązań, po które możemy sięgnąć.

W pierwszej kolejności warto poszukać w swoim otoczeniu grup wsparcia. Mowa przede wszystkim o kołach zainteresowań, klubach osiedlowych, wolontariacie czy wspólnotach religijnych. Często w takich grupach osoby w kryzysie samotności znajdują oparcie w innych i nawiązują wartościowe przyjaźnie.

W przypadku, gdy czujemy trudności w nawiązywaniu relacji, nie akceptujemy siebie zaś obecna sytuacja znacząco nas przytłacza, dobrym krokiem jest konsultacja z psychologiem. Problemy w nawiązywaniu relacji mogą wynikać między innymi z przebytych traum, cech osobowości lub braku umiejętności społecznych. Nad tymi czynnikami można jednak pracować. Psycholog po pierwszej konsultacji z pacjentem i wysłuchaniu jego potrzeb dobiera odpowiednią metodę pomocy. W zależności od źródła problemu może on udzielić wsparcia informacyjnego, skierować pacjenta na psychoterapię bądź zalecić terapię grupową. Częstą formą pomocy jest także trening umiejętności społecznych, podczas którego pacjenci uczą się, jak nawiązywać prawidłowe relacje a także jak utrzymywać dotychczasowe znajomości.
W trakcie spotkań mogą oni poznać swoje mocne strony, wzmocnić pewność siebie
i śmiałość w rozmowach. Pomoc psychologiczna w problemie samotności jest bardzo skuteczną formą, która pomaga poprawić jakość życia i nawiązywać nowe relacje, dzięki którym pacjenci odzyskują radość życia.